Psychosociale veiligheid heeft betrekking op de sociale veiligheid die medewerkers ervaren op het werk en is al jarenlang één van de belangrijkste risico’s op uitval en vertrek van medewerkers. Onder psychosociale risico’s vallen alle factoren die stress op het werk kunnen veroorzaken, zoals agressie, pesten, discriminatie, seksuele intimidatie en werkdruk.
Situaties waar medewerkers stress ervaren of zich onveilig voelen op het werk zorgen voor uitval en vertrek van medewerkers en dat zorgt juist in deze krappe arbeidsmarkt bij veel organisaties voor flinke hoofdpijndossiers in de vervanging en invulling van vacatures.
De afgelopen jaren is het verzuim als gevolg van psychosociale klachten alleen maar toegenomen. Over 2023 is het verzuim als gevolg van psychosociale klachten, volgens de grote arbodienstverleners in Nederland, maar liefst met 11% toegenomen. Een werknemer die ziek thuiszit kost de gemiddelde werkgever € 315,- per dag en met een gemiddelde verzuimduur van 240 dagen als gevolg van psychosociale klachten is dit een kostenpost van € 75.600,-. Alle reden dus voor organisaties om blijvend aandacht te hebben voor de psychosociale veiligheid binnen de organisatie.
Maar hoe pak je dat aan, de psychosociale veiligheid verbeteren binnen je organisatie?
1. Meten = weten.
Het mentale welzijn en motivatie van je medewerkers is uitstekend meetbaar en onderzoek kan laten zien waar mogelijke verbeteringen voor jouw organisatie liggen. Onderzoek kan door medewerkers periodiek vragenlijsten te laten invullen en laat zien wat jouw organisatie kan doen om te zorgen voor fijne en veilige werkomgeving.
2. Ga met elkaar in gesprek.
Het is belangrijk bewust aandacht te besteden aan psychosociale veiligheid binnen je organisatie. Zorg dat de onderwerpen sociale veiligheid, mentale welzijn, werkplezier en interpersoonlijke relaties jaarlijks terugkeren in een gesprekkencyclus. De vertrouwenspersoon kan hierbij worden ingezet om de neutraliteit te vergroten.
3. Sociaal veiligheidsbeleid opstellen.
Een gedragscode en integriteitscode beschrijft hoe de organisatie wil dat medewerkers zich gedragen en hoe ze met elkaar omgaan. Door als organisatie hier het gesprek over aan te gaan en afspraken over sociale veiligheid in beleid vast te leggen creëer je bewustwording en dat voorkomt ongewenst gedrag.
4. Zorg voor een goed vangnet.
Naast het proberen te voorkomen van onveilige situaties op de werkvloer is het belangrijk een goed vangnet te creëren mocht er onverhoopt toch sprake zijn van ongewenst gedrag. Een dergelijke situatie wil je zo snel mogelijk verhelpen en voorkomen dat dit leidt tot verzuim, ongewenst vertrek of zelfs reputatieschade voor je organisatie.
Wat zijn de afspraken en mogelijkheden voor een medewerker binnen jouw organisatie die te maken krijgt met ongewenst gedrag en zich onveilig voelt op het werk? Is er een vertrouwenspersoon waar de medewerker vertrouwelijk mee in gesprek kan om de situatie en mogelijkheden te bespreken? Is er een klachtenregeling waarin is vastgelegd hoe met eventuele klachten op het gebied van ongewenst gedrag wordt omgegaan? En waar kunnen medewerkers terecht die een vermoeden hebben van fraude, diefstal of machtsmisbruik binnen de organisatie?
Stress door psychosociale veiligheid verhoogt de kans op verzuim, vermindert de productiviteit en zorgt voor een verminderde werksfeer binnen de organisatie. Alle reden dus voor organisaties om hier blijvend aandacht voor te hebben. Maar ook vanuit de Arbowet ben je als werkgever verplicht om, als onderdeel van je Risico -Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E), periodiek te psychosociale arbeidsbelasting te meten en maatregelen te treffen ter voorkoming van uitval.
